Europejskie zmiany w prawie spadkowym i nie tylko

Nadciągają kolejne zmiany w polskim prawie cywilnym, a konkretnie - w spadkach:

• uproszczenie postępowania spadkowego po osobie, która pozostawiła majątek w różnych krajach UE - KE pracuje nad rozporządzeniem, zgodnie z którym właściwy do rozpoznania prawy spadkowej będzie sąd kraju, w którym spadkodawca w chwili śmierci zamieszkiwał; posiadał zwykłe miejsce pobytu; postępowanie dotyczyło będzie całości spadku - bez względu na to, w ilu krajach majątek się znajduje (dzisiaj konieczne są odrębne postępowania w każdym kraju, na terenie którego majątek spadkowy się znajduje) - jurysdykcja w sprawach spadkowych i wskazanie, przy pomocy jakiego prawa sądy mają sprawy spadkowe rozstrzygać
• wyjątek od w/w - spadkodawca za życia będzie mógł zadysponować (złożyć oświadczenie, niekoniecznie w formie testamentu - ale oceniane pod względem zgodności z prawem jak testament), aby postępowanie spadkowe po nim było przeprowadzane zgodnie z prawem kraju ojczystego dla spadkodawcy - możliwość wyboru prawa z zawężeniem do prawa kraju, którego spadkodawca jest obywatelem (co może być przydatne, gdy np. polak wyjeżdża za granicę, żyje tam i pracuje, jednak chce, aby postępowanie spadkowe prowadzone było zgodnie z prawem polskim, którego to kraju obywatelstwo nadal posiada - będzie to wówczas możliwe), co może mieć kluczowe znaczenie w związku z powszechną obecnie w Europie migracją zarobkową
• wprowadzenie instytucji europejskiego certyfikatu spadkowego (ECS), który miałby poświadczać w każdym państwie członkowskim, że jego właściciel jest spadkobiercą, zapisobiorcą lub wykonawcą testamentu (również ułatwienie w przypadku innego kraju zamieszkania spadkobiercy niż np. zdeponowania przez spadkodawcę sum na rachunku bankowym); ma być wydawany na wniosek, nie z urzędu, i nie być obligatoryjny - ale wydaje się, iż jest to pomocne rozwiązanie - uznawanie i stwierdzanie wykonalności zagranicznych orzeczeń w sprawach spadkowych 

Sądem właściwym do rozpatrzenia sprawy spadkowej będzie zawsze odtąd sąd, gdzie spadkodawca miał w chwili śmierci miejsce zwykłego pobytu - rozumiane jako centrum życiowe, a nie np. miejscowość odbywania wypoczynku, urlopu czy wyjazdu w celu odwiedzenia rodziny. Rozporządzenie będzie skuteczne wobec wszelkich organów powołanych w poszczególnych państwach do rozstrzygania postępowań spadkowych.

 

ECS ma pomóc w wykazaniu w każdym państwie członkowskim, że wskazana w nim osoba jest spadkobiercą, zapisobiercą czy wykonawcą testamentu - zatem prawa danej osoby do spadku, po uzyskaniu jednego dokumentu jeden raz, a nie prowadzeniu czasami złożonych spraw w każdym z państw z osobna, gdzie znajduje się majątek spadkowy. Uzyskanie go sprowadzać się ma do złożenia odpowiednio wypełnionego standardowego formularza. Potwierdzenie zatem prawa danej osoby do spadku nie będzie wymagało znajomości formy regulowania takich praw w danym państwie członkowskim (forma postanowienia, wyroku, konieczne zapisy) przez osobę, do której zgłosi się posiadacz ECS - a jedynie treści właśnie formularza ECS i sprawdzenia, czy jest prawidłowo wystawiony.  

Zapowiadane jest, iż zastosowanie nowe unijne przepisy znajdą również w przypadku, wydawanych przez notariuszy, poświadczeń dziedziczenia.

>>>

 

W ramach premiowania monopolu mojej ulubionej Poczty Polskiej, przytaczam ostatnio wyczytane orzeczenie SN - postanowienie z 22.11.1999 r., sygn. akt I CKN 672/99. Zgodnie z KPC - nadanie pisma procesowego w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego jest równoznaczne ze złożeniem go we właściwym sądzie:

Art. 131 KPC § 1. Sąd dokonuje doręczeń przez operatora publicznego lub innego operatora pocztowego w rozumieniu ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. - Prawo pocztowe (Dz. U. z 2008 r. Nr 189, poz. 1159 oraz z 2009 r. Nr 18, poz. 97 i Nr 168, poz. 1323) (...)

Jako że monopolista, jak sama nazwa wskazuje, jest jeden, w majestacie także w/w Ustawy prawo pocztowe - nadanie i oddanie przesyłki jakiemukolwiek kurierowi nie jest w tym wypadku skuteczne. 

 

Zastanawia mnie, czy i kiedy polskie prawo w tym zakresie stanie się normalne i bardziej pro dla klientów, nadawców i odbiorców, i pozwoli korzystać na równi z wątpliwej jakości usługami Poczty Polskiej z usług profesjonalnych doręczycieli i firm kurierskich. Jak na razie - nie zanosi się na zmiany.

>>>

 

Jest pomysł na metamorfozę prawa użytkowania wieczystego w nową instytucję o nazwie własność z mocy prawa. Zmianę proponuje poselski projekt nowelizacji ustawy o przekształceniu prawa wieczystego użytkowania w prawo własności nieruchomości. Zmiana ma być odpłatna, i tu właśnie posłowie wskazują na podstawową zaletę i różnicę między nim, a dotychczasowymi projektami w tym zakresie - uznawanymi za niekonstytucyjne jako uszczuplające dochody gmin. 

Jak w praktyce miało by to wyglądać - dotychczasowy użytkownik wieczysty stawał by się właścicielem z chwilą wejścia w życie nowych przepisów, jednak opłaty tytułem użytkowania wieczystego wnosiłby w dotychczasowej wysokości niezmiennie, aż do terminu wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego. 

Tak. Tylko jest to rozwiązanie jakby dobre. Jakby - ponieważ w pewnym momencie właściciele (dotychczas użytkownicy wieczyści) z pewnością zbuntują się przeciwko płaceniu za użytkowanie... które przecież zmieniło się w prawo własności. Zatem komu i tytułem czego mieli by płacić?